Menu Close

Αντλία ινσουλίνης: τι είναι, πώς λειτουργεί, ποιους αφορά;

Αρκετά χρόνια τώρα, η τεχνολογία έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας. Οι εφαρμογές της δεν θα μπορούσαν φυσικά να λείπουν και από την ιατρική, αλλά και ειδικότερα από τις χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης. Πέρα από τους διάφορους μοντέρνους μετρητές σακχάρου, με δυνατότητες σύνδεσης σε υπολογιστή, με λειτουργίες USB, bluetooth κτλ, τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί και μοντέρνα συστήματα χορήγησης της ινσουλίνης, οι λεγόμενες αντλίες.

Τι είναι λοιπόν αυτή η “αντλία συνεχούς υποδόριας έγχυσης ινσουλίνης”;

Πρόκειται για μια μικρή συσκευή, περίπου στο μέγεθος του μικρότερου κινητού τηλεφώνου που κυκλοφορεί. Ο ασθενής την έχει πάνω του 24 ώρες το 24/ωρο (πχ στην τσέπη του ή στη ζώνη του κτλ) και είναι συνεχώς “συνδεδεμένος” μ’ αυτήν με ένα διαφανές λεπτό σωληνάκι που καταλήγει σε ένα μικρό υποδόριο καθετήρα (πχ στο κοιλιακό τοίχωμα ή στο μηρό). Η συσκευή αυτή περιέχει μια μικρή δεξαμενή με ινσουλίνη (ταχεία ινσουλίνη), την οποία χορηγεί συνεχώς, με πολύ αργό ρυθμό (πχ μισή ή 0,8 ή μία μονάδα την ώρα) μέσω του καθετήρα. Έτσι καλύπτονται με τον ιδανικότερο τρόπο οι βασικές ανάγκες του οργανισμού σε ινσουλίνη, με το μοναδικό πλεονέκτημα του προγραμματισμού διαφορετικού ρυθμού χορήγησης για διαφορετικές ώρες του 24/ώρου (ανάλογα με τις ανάγκες, την “αντίσταση” κτλ του κάθε οργανισμού τις διάφορες ώρες), πράγμα φυσικά ανέφικτο με την ένεση βασικής ινσουλίνης.
Όσον αφορά τις προγευματικές δόσεις, ο ασθενής εισάγει στην αντλία τα δεδομένα του γεύματος που θα φάει (ισοδύναμα), καθώς και το σάκχαρό του εκείνη τη στιγμή και η αντλία υπολογίζει και προτείνει πόσες μονάδες χρειάζεται να γίνουν. Με το πάτημα του κουμπιού γίνονται και αυτές οι δόσεις μέσω του καθετήρα, πράγμα που σημαίνει πολύ λιγότερα τσιμπήματα (ο καθετήρας αλλάζεται κάθε 2-3 μέρες, αντί να γίνεται ένεση 4-5 φορές τη μέρα). Υπάρχει και η δυνατότητα ασύρματης επικοινωνίας με το μετρητή σακχάρου, οπότε η μέτρηση περνάει αυτόματα στην αντλία για τον υπολογισμό της διόρθωσης.

Με λίγα λόγια, πρόκειται για έναν διαφορετικό τρόπο χορήγησης της ινσουλίνης, που μπορεί να αποδειχθεί πολύ χρήσιμος σε ασθενείς τύπου 1 που δεν έχουν επιτύχει ρύθμιση με εντατικοποιημένο σχήμα (μετά από επανειλημμένες σοβαρές προσπάθειες ή όταν υπάρχει ειδικός λόγος για άμεση και τέλεια ρύθμιση πχ σε εγκυμοσύνη). Σε καμία περίπτωση δεν απαλλάσσει τον ασθενή από τη διαδικασία των μετρήσεων σακχάρου (ίσως και το αντίθετο μάλιστα), ενώ επίσης προϋποθέτει πολύ καλή γνώση και υπολογισμό των υδατανθράκων της τροφής από τον ίδιο τον ασθενή. Είναι ένα πολύ καλό “εργαλείο”, αλλά πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο εκεί που χρειάζεται και από ανθρώπους που μπορούν να το χειριστούν. Τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν εξολοκλήρου τη δαπάνη χρήσης της αντλίας (αναλώσιμα κτλ), αλλά μόνο στις ειδικές περιπτώσεις που είναι απαραίτητη και μετά από σχετική γνωμάτευση ειδικού και έγκριση από επιτροπή.

Και η συσκευή συνεχούς καταγραφής σακχάρου;

Πρόκειται για μια πολύ παρόμοια συσκευή, τουλάχιστον στην όψη. Η δουλειά που κάνει βέβαια είναι τελείως διαφορετική: μετράει και καταγράφει συνεχώς, καθ’ όλο το 24/ωρο, τη συγκέντρωση του σακχάρου στο “διαμεσοκυττάριο υγρό”, δηλαδή πρακτικά στο υποδόριο λίπος. Αυτό γίνεται μέσω ενός αισθητήρα αντίστοιχου με τον καθετήρα της αντλίας, ο οποίος βρίσκεται συνεχώς πχ στο κοιλιακό τοίχωμα του ασθενή (και αλλάζει περίπου κάθε εβδομάδα), αλλά χωρίς κάποιο σωληνάκι ή καλώδιο (η επικοινωνία με τη συσκευή είναι ασύρματη). Έτσι, ανά πάσα στιγμή μας πληροφορεί για το σάκχαρο που έχουμε, μας δείχνει την τάση ανόδου ή καθόδου που μπορεί να έχει, μας ειδοποιεί αν αυτό ξεφύγει προς τα πάνω ή προς τα κάτω και, τελικά, δημιουργεί αναφορές στον υπολογιστή για να τις μελετήσουμε συνολικά.

Προφανώς είναι και αυτό ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο. Βέβαια (δυστυχώς) δεν σημαίνει και το τέλος των κλασικών μετρήσεων από το δάχτυλο… Είναι απαραίτητες τουλάχιστον 2-3 τέτοιες μετρήσεις την ημέρα, έτσι ώστε να “καλιμπράρει” και να συσχετίζει τις τιμές που μετράει ο αισθητήρας με τις αντίστοιχες τιμές στο αίμα (που σε τελευταία ανάλυση είναι αυτές που μας ενδιαφέρουν). Επίσης το κόστος του δεν αποζημιώνεται από τα ασφαλιστικά ταμεία (τουλάχιστον όταν τοποθετείται αυτόνομα), οπότε η χρήση του συνήθως περιορίζεται σε μια-δύο εβδομάδες και σε περιπτώσεις που είναι πραγματικά απαραίτητο.

Γίνεται βέβαια και συνδυασμός των δύο αυτών συσκευών. Και μάλιστα, οι σύγχρονες αντλίες συνδέονται (ασύρματα) απευθείας με τον αισθητήρα, οπότε μπορούν να λειτουργήσουν και ως καταγραφείς. Έτσι ο ασθενής έχει σε ένα σημείο τον καθετήρα χορήγησης της ινσουλίνης, σε κάποιο άλλο σημείο τον αισθητήρα της καταγραφής, αλλά “κουβαλάει” μόνο μια συσκευή που ενσωματώνει και τις δύο λειτουργίες.
Αυτά είναι και τα πρόδρομα συστήματα στην προσπάθεια ανάπτυξης του λεγόμενου “τεχνητού παγκρέατος”. Ενός συστήματος δηλαδή που να μπορεί, με το κατάλληλο λογισμικό, να παίρνει και αποφάσεις για τις μονάδες που πρέπει να γίνουν ανάλογα με τις διακυμάνσεις του σακχάρου που μετράει, και να τις χορηγεί χωρίς να χρειάζεται την παρέμβαση του χρήστη. Είναι ένα πεδίο πολύ εντατικής έρευνας, η οποία έχει ήδη αρχίσει να αποδίδει καρπούς.